کلید و پریز لمسی چیست و چه تفاوتی با مدل‌های مکانیکی دارد؟

معایب کلیدهای لمسی نسبت به مکانیکی

با تمام مزایایی که برشمردیم، لازم است در تصمیم‌گیری جوانب منفی و چالش‌های استفاده از کلیدهای لمسی را نیز در نظر بگیرید. در این بخش، معایب و مواردی که ممکن است نقاط ضعف کلیدهای لمسی در مقایسه با مدل‌های مکانیکی به شمار روند را مرور می‌کنیم:

• قیمت بالاتر: مهم‌ترین عیب مشهود این کلیدها، هزینه اولیه‌ی بالاتر آن‌ها است. فناوری پیشرفته‌تر، طراحی لوکس‌تر و امکانات اضافه در کلیدهای لمسی باعث می‌شود قیمت آن‌ها نسبت به یک کلید مکانیکی ساده به‌مراتب بیشتر باشد. برای پروژه‌هایی که محدودیت بودجه دارند یا کارفرمایانی که به صرفه‌بودن هزینه‌ها اهمیت می‌دهند، صرف هزینه چند برابری برای هر کلید ممکن است توجیه اقتصادی نداشته باشد. البته باید در نظر گرفت که برخی مزایای بلندمدت (مانند صرفه‌جویی انرژی یا عمر بیشتر) می‌تواند این هزینه را در درازمدت جبران کند، اما به هر حال هزینه‌ی اولیه فاکتور مهمی در انتخاب است.
• پیچیدگی نصب و نیاز به تنظیم: برخلاف کلیدهای مکانیکی سنتی که نصب آن‌ها بسیار ساده و سریع است (اغلب فقط اتصال دو سیم فاز و نول و بستن دو پیچ)، کلیدهای لمسی ممکن است فرآیند نصب و راه‌اندازی پیچیده‌تری داشته باشند. همان‌طور که اشاره شد، این کلیدها معمولاً به سیم‌کشی اضافه برای تغذیه مدار الکترونیکی نیاز دارند و در صورت بهره‌گیری از امکانات هوشمند، باید با شبکه Wi-Fi یا هاب مرکزی خانه‌ی هوشمند هماهنگ شوند. برخی مدل‌ها پس از اتصال فیزیکی، نیازمند پیکربندی نرم‌افزاری از طریق یک اپلیکیشن موبایل یا پنل تنظیمات هستند تا به درستی کار کنند. بنابراین نصب آن‌ها برای یک برق‌کار ناآشنا با سیستم‌های هوشمند می‌تواند زمان‌برتر و دشوارتر باشد. در مجموع، نیاز به دانش فنی بالاتر و زمان راه‌اندازی بیشتر، از مواردی است که در پروژه باید لحاظ شود.
• احتمال خرابی قطعات الکترونیکی: حذف شدن قطعات مکانیکی هرچند بسیاری از خرابی‌های فیزیکی را کاهش می‌دهد، اما در عوض مدارها و قطعات الکترونیکی ظریفی داخل کلید وجود دارد که خود مستعد خرابی یا اشکال فنی هستند. نوسانات شدید برق، افزایش ناگهانی ولتاژ (Surge) یا رطوبت و گردوغبار اگر به بخش‌های الکترونیکی نفوذ کنند می‌توانند به عملکرد کلید آسیب بزنند. در نتیجه ممکن است نیاز به تعمیر یا تعویض این قطعات پیش بیاید که معمولاً پیچیده‌تر و پرهزینه‌تر از تعمیر یک کلید مکانیکی ساده است. برای مثال، اگر یک کلید لمسی دچار مشکل در برد الکترونیکی شود، شاید تنها راه‌حل تعویض کامل ماژول آن باشد. همچنین عمر قطعات الکترونیکی (مانند خازن‌ها یا رله‌ها) محدودیت خاص خود را دارد و پس از چند سال ممکن است کاهش کارایی یا خرابی پیدا کنند، در حالی که یک کلید مکانیکی باکیفیت شاید ده‌ها سال بدون مشکل کار کند.
• وابستگی به منبع تغذیه و برق پایدار: یک تفاوت مهم دیگر این است که عملکرد کلیدهای لمسی وابسته به وجود برق مداوم است. در کلیدهای مکانیکی، حتی اگر برق ساختمان قطع شود، موقعیت کلید (روشن یا خاموش) ثابت می‌ماند و با برگشت برق، وضعیت چراغ بسته به حالت آخر کلید تعیین می‌شود. اما در بسیاری از کلیدهای لمسی، به دلیل نیاز مدار داخلی به برق، در زمان قطع برق عملاً امکان تغییر وضعیت کلید وجود ندارد. به علاوه، برخی مدل‌های لمسی اگر ولتاژ دریافتی آن‌ها کمتر از حد معینی شود (مثلاً در زمان افت ولتاژ یا استفاده از UPS غیراستاندارد)، ممکن است درست عمل نکنند. به طور خلاصه، برای عملکرد صحیح، این کلیدها به برق پایدار و بدون وقفه نیاز دارند و در سناریوهای اضطراری (مثل قطعی برق) نمی‌توان از آن‌ها انتظار عملکرد داشت تا زمانی که برق بازگردد.
• حساسیت زیاد و عملکرد ناخواسته: ویژگی لمس‌پذیری بالای این کلیدها یک شمشیر دو لبه است. از یک سو با کوچک‌ترین تماس عمل می‌کنند که مزیت است، اما از سوی دیگر هر برخورد تصادفی ممکن است موجب روشن یا خاموش شدن ناخواسته شود. برای مثال، اگر در حال تمیز کردن دیوار یا گردگیری باشید، احتمال دارد لمس ناگهانی سطح کلید، چراغ‌ها را خاموش یا روشن کند. یا کودکان ممکن است با دست زدن کنجکاوانه به این کلیدها وسایل را بی‌موقع خاموش و روشن کنند. برخی کاربران نیز گزارش می‌کنند که در مدل‌های بسیار حساس، حتی نزدیک شدن دست یا عبور جریان هوا‌ی مرطوب می‌تواند عملکرد اشتباه ایجاد کند. البته سازندگان معمولاً سعی کرده‌اند با طراحی مدارهای فیلتر تماس تصادفی، این موارد را به حداقل برسانند. با این حال، نسبت به کلید مکانیکی که برای تغییر وضعیت حتماً باید اهرم آن به طور فیزیکی جابجا شود، کلیدهای لمسی پتانسیل بیشتری برای فعال‌سازی غیرعمدی دارند که باید مد نظر قرار گیرد.

از دیگر مواردی که می‌توان به عنوان چالش نام برد، عادت کاربران سنتی به کلیدهای قدیمی است. برخی افراد سالخورده یا کسانی که سال‌ها با کلیدهای مکانیکی کار کرده‌اند ممکن است در ابتدا با کاربری کلید لمسی احساس راحتی نکنند یا نیاز به آموزش داشته باشند (مثلاً بفهمند که فقط یک لمس کوتاه کافیست و نیازی به فشار نیست). هرچند این مورد بیشتر جنبه‌ی آموزشی دارد و به مرور زمان رفع می‌شود، اما در پروژه‌هایی نظیر ساختمان‌های عمومی یا مسکونی که کاربران متنوعی دارند، این موضوع قابل تأمل است.